Rusya’da kurulu Türk şirketi Portal Group, Kitchenette’in distribütörlüğünü aldı. Moskova’da 10 restoran açmayı planlayan Portal, aynı zamanda Cacharel, Abercrombie&Fitch ve Diesel’in de Rusya bayisi konumunda…

RUSYA’DA başta konut olmak üzere pek çok alt ve üstyapı projesinin hayata geçirilmesinde Türk müteahhitlik firmalarının rolü yadsınamaz. Enka, Gama, Tekfen, Tekser gibi şirketlerin sadece Moskova’da değil Rusya’nın hemen her bölgesinde tamamladığı yüzlerce proje var.

Bu şirketler üstlendikleri dev projeleri inşa ederek müteahhitlik hizmetlerinden Türkiye’ye milyonlarca dolar döviz kazandırdılar. Bununla da kalmayıp, bünyelerinden çıkan yeni girişimci ve şirketlerle Türk iş dünyasının Rusya pazarında daha fazla pay sahibi olmasına da olanak sağladılar. Halen Rusya’da inşaat, perakende ve lojistik sektörlerinde faaliyet gösteren, bünyesinde 4 şirket bulunan Portal Group da bunlara önemli örneklerden biri…

Portal Group’un genç patronu Levent Endam, Gama ve Summa İnşaat’ın eski çalışanlarından. ODTÜ (Orta Doğu Teknik Üniversitesi) İnşaat Mühendisliği bölümünden mezun. Üniversiteyi bitirdikten sonra yüksek lisans yapıp yüksek inşaat mühendisi olmayı düşünmüş. Memur bir ailenin çocuğu olan Endam, bu eğitimi karşılayacak parayı biriktirmek amacıyla da Rusya’ya gitmeye karar vermiş. Ancak girişimci kişiliği onu patronluğa kadar götürmüş.

MÜHENDİSLİKTEN MÜTEAHHİTLİĞE

Üniversiteyi bitirdikten sonra kısa bir süre Ankara Ostim’de çalışan Levent Endam, Rusya’ya Gama İnşaat’ın Sibirya bölgesinde üstlendiği bir konut projesinde mühendis olarak görev almak üzere 1992 yılında gitmiş. Sibirya’nın soğuğuna aldırmadan Gama’nın şantiyesinde 1 yıl çalışan Endam’ın hayatı, o yıllarda Türkmenistan’ın önde gelen Türk müteahhitlik firmalarından Summa İnşaat’a “transfer” olmasıyla değişmiş.

Çünkü Summa İnşaat, Türkmenistan’da başarılı bir performans gösteren Endam’ı Rusya ofisini kurması için görevlendirmiş. Böylece Moskova’ya giden Levent Endam, Summa’nın Rusya altyapısını kurup firmaya bu ülkede birçok proje kazandırmış. 3 yıl Summa İnşaat’ın Rusya temsilciliğini yaptıktan sonra da 1996’da Portal Stroy ismiyle kendi şirketini kurarak müteahhitliğe başlamış.
Sermayesi olmadan piyasaya giren Endam, başlangıçta eski binaların restore edilip yenilenmesi işlerini yürütmüş. Ardından villa ve kamu binaları inşaatı derken Moskova ve çevresinde birçok projeye imza atmış.

2001 yılında Portal Impex isimli şirketi kurarak müteahhitliğin yanında lojistik ve gümrükleme işine de giren Endam, bugün Rusya’nın önde gelen birçok şirketine bu alanda hizmet veriyor. Aralarında Türkiye ve Çin’in de bulunduğu birçok ülkeden çeşitli ürünler ithal ederek Rusya’da pazarlıyor.

PERAKENDECİLİKTE BÜYÜYOR

Rusya pazarındaki büyümeye paralel olarak Portal Group’un faaliyet alanlarını da genişleten Endam, bir süre sonra perakendeciliğe adım atmış. Grup bünyesindeki Portal Retail, 2008 yılından bu yana bazı hazır giyim firmalarının franchise mağazalarını işletiyor. Türkiye’yle birlikte Rusya pazarının da distribütörü olan Aydınlı Group’tan Fransız Cacharel’in bayiliğini alan Endam’ın, bu markalarla Moskova’da mağazaları var. Ardından Amerikan Abercrombie&Fitch ve İtalyan Diesel’in de bayiliğini alan Portal Retail, önümüzdeki yıl Rusya genelindeki mağaza sayısını 15’e çıkarmayı planlıyor.
Portal Group Yönetim Kurulu Başkanı Levent Endam’ın bu sıralar göz diktiği bir başka iş alanı ise restoran işletmeciliği. Kitchenette’in Rusya’daki franchise hakkını satın alan Endam, bu ve diğer alanlardaki planlarını şöyle anlatıyor:

“Kitchenette’le anlaşmayı imzaladık. Moskova’da bu markayla 10 civarında restoran açacağız. Henüz Türk mutfağı Rusya’da pek tanınmıyor. Bu yüzden Avrupa mutfağına yakın olan Kitchenette’i tercih ettik. Faaliyet gösterdiğimiz alanları genişletmeye çalışıyoruz. Daha önce Rusya’dan Türkiye’ye buğday ihraç ediyorduk. Ancak Türkiye bu ürünün ithalatını yasakladı. Rusya’da tarıma dayalı sanayide büyük bir potansiyel var. Bu alanda da neler yapabileceğimizi araştırıyoruz. Gündemimizde un fabrikası kurmak da var. Bu yatırımı ortak yapmak amacıyla bazı Türk şirketlerle görüşme halindeyiz.”

“GELECEK HİZMET VE TARIMDA”

Levent Endam, 18 yıldır Rusya’da yaşıyor. Yani Türkiye’nin en büyük dış ticaret partneri olmaya aday bu ülkeyi çok iyi tanıyor. Endam’a göre, Türkiye ile Rusya arasında 2015 yılında 100 milyar dolar olarak belirlenen dış ticaret hedefine ulaşmak için Türk firmalarının bu ülkedeki yatırımlarını artırması şart:
“Türkler, 1990-2000 yılları arasında Rusya’da en fazla inşaat sektöründe iş yaptı. 2000’den sonra ise Rusya’da daha yerleşik çalışmaya başladılar. Rusya’da üretim yapmayı, bu pazarda kalıcı olmayı düşünen Türk firması olmadı. Halen de pek fazla değiller.

Çünkü Türk firmaları Rusya pazarından çekiniyor. Oysa Avrupalılar yatırım yapmak amacıyla geliyor. Bugün Rusya’nın en büyük partneri Almanya. Alman firmaları özellikle 2000’den itibaren milyarlarca dolarlık yatırım yaptı. İnşaat sektöründe en azından kısa vadede canlanma olmaz. Zaten bunu gören Türk müteahhitlik firmaları da Ortadoğu ve Afrika pazarlarına yönelmeye başladı. Çünkü milyonlarca metrekare boş ofis var. Bunları Avrupalı, ABD’li firmalar gelip kiralamadığı sürece yenisi yapılmayacak demektir. Rusya’da bundan sonra hizmet sektöründe büyük bir gelişme yaşanacak. İş potansiyeli yüksek olan bir başka alan da tarım. Türk firmaları özellikle bu iki sektörde Rusya’da ciddi işler yapabilir.”

Rusya’da iş yapmanın püf noktaları

Levent Endam, Rusya’da iş yapmanın diğer ülkelerden farklı birtakım kuralları olduğunu vurguluyor. Özellikle de yasal mevzuat sık sık değiştiği için firmaların esnek bir yapıda olmaları gerekiyor. İşte Endam’ın bu konudaki uyarı ve önerileri:

“Kurumsal davranan, her şeyi prosedürüne göre yapmaya alışmış firmalar Rusya’da başarılı olamıyor. Burada herkes ne yapıyorsa sizin de onu yapmanız lazım. ‘Her şeyi ben bilirim, işin sahibi sadece ben olayım’ mantığı burada geçerli değil. Ortaklık ve işbirliği yapmak zorundasınız. Kamu şirketlerinden direkt olarak mal almak çok zor. Her şeyin mutlaka bir aracısı var. Öte yandan, artık sıfır sermayeyle gelip Rusya’da büyük paralar kazanma devri de bitti. Ruslarla iş yapmak güvene dayalı. Eğer güvenlerini bir şekilde kazanmışsanız işiniz çok kolay demektir.